Platon’un bütün eserlerinin günümüze kaldığı tahmin edilmektedir. Bunda muhtemelen Akademi kurumu çatısı altında yazılmış olmasının payı büyüktür. Böylelikle başkaları tarafından da okunmuş, calışılmış, kaybolup gitmemiştir.
Ancak Platon’un eserleri hakkında Ortaçağ’dan beri devam eden farklı bir tartışma vardır. Acaba ona mal edilen eserlerin tamamı gerçekten ona mı aittir? Bu son derece karmaşık bir konudur ve şahsen işin içinden çıkmak pek mümkün gözükmemektedir ama biz yine de bu mevzuyu biraz açıp, daha sonra Platon’un eserlerinin genel özelliklerinden biraz bahsedip, kronolojik tasnif kısmıyla yazımızı sonlandıralım.
Platon Akademi’deki derslerini yazılı notlarla değil şifahi olarak işlemiştir. Bu yüzden de bu derslerin, bir ders notu gibi bir şeyi yoktur. (Mesela Aristoteles ders notları ile ders işlemiştir ve bunarın bazıları yayınlanmıştır.)
Diğer bir yandan Platon’un eserlerinin aslında sıradan insanlar için yazdığı, derslerde işlenenlerin bu bilgilerden daha öte olduğu söylenir. Buna tam olarak bilmek zor. Platon’un bazı eserleri gerçekten konusunda bilgi sahibi olmayanlar tarafından anlaşılması zor metinlerdir. Öyleyse burada tam olarak hangi eserlerin ders işlenişine benzediğini, hangilerinin benzemediğini bilmek çok zordur.
Platon eserlerini uzun bir zaman aralığına yayarak kaleme almıştır. Bu esnada doğal olarak görüşlerinde gelişmeler ve değişiklikler olmuştur. Bu durumda hangi eserlerin Platon’un doğrudan kendi yazması hangilerinin başkaları tarafından yazıldığını bilmek iyice güçleşmektedir.
Platon’un diyalog yöntemini benimsemesinde Sokrates’in etkisi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Sokrates, sofistlere tepki olarak sadece şifahi, konuşma, sohbet yöntemiyle derdini anlatmıştır. Oysa sofistler bir öğretmen olarak öğrencilerine uzun söylevlerle ders vermekteydiler. Sokrates’in ana karakter olduğu diyaloglarda Sokrates ile sofistler sık sık karşı karşıya gelirler. Sokrates onları kısa ve öz konuşmaya davet eder. Böylelikle tartışma söylevden çıkıp bir diyaloğa dönecektir. Sokrates kendisinin hiçbir şey bilmediğini baştan kabul ederek, karşısındakini de aynı sorgulamayı yapmaya davet etmeteydi. Eğer birlikte sohbet ederek bu problemi araştırırlarsa hakikata ulaşabileceklerdi. Platon işte bu Sokratik yöntemi yazılı hale getirmiştir.
Diyalog kullanmanın Platon için bir başka önemi daha vardı muhakkak. O en başından beri yazı sanatlarına da meraklıydı. Daha önce de belirttiğimiz gibi çeşitli eserler kaleme almış ama Sokrates ile tanıştıktan sonra onları kenara atıp sadece felsefeye zaman ayırmıştı. Ancak diyaloglar onun görüşlerini kuru kuru değil de, edebi şekilde -sanki bir tiyatro eseriymiş giibi- vermesine de yardımcı olmaktaydı.
Platon olgunlaştıkça diğer bir deyişle Sokrates’in etkisinden çıktıkça bu canlı anlatım tarzı biraz tekdüzeliğe dönüşecektir. Eserler daha çok uzun uzun ders anlatır havasına dönüşecektir. Sokrates artık eserler de ana karakter ya değildir ya da ortada hiç yoktur.
Platon’un diyaloglarının genelde birden fazla konusu vardır. Bazen bu konular birbirleriyle çok ilişkili bile olmayabilirler. Yani Aristoteles’in eserlerindeki gibi bir konuyu kapsamlıca ele almak yerine bir kaç konu aynı eserde tartışılabilir. Tartışılan konu, başka bir eserde tekrar tartışılabilir.
Platon’un eserlerinin kronolojik sırasını belirlemek başlı başına bir çalışma konusu olmuştur. Felsefe tarihçileri eserlerin birbirlerine atıflarına, üsluba, eserdeki tarihi olaylara ve diğer başka kanıtlara bakarak bir kronoloji üzerinde üç aşağı beş yukarı bir mütabakat sağlamışlardır. Buna göre Platon’un eserlerini dört döneme ayırabiliriz.
1) Gençlik Dönemi (Sokratik Dönem): Sokrates’in Savunması, Kriton, Euthyphron, Lakhes, İon, Euthydemos, Protagoras, Kharmides, Lysis, Devlet’in birinci kitabı.
2) Geçiş Dönemi: Gorgias, Menon, Kratylos, Küçük ve Büyük Hippias, Meneksenos.
3) Olgunluk Dönemi: Şölen, Phaidon, Phaidros, Devlet’in geri kalan dokuz kitabı.
4) Yaşlılık Dönemi: Theaitetos, Parmenides, Sofist, Devlet Adamı, Philebos, Timaios, Yasalar.
